Κράτος, τοπικά συμφέροντα και εταιρίες έχουν βάλει στο στόχαστρο, όχι μόνο τα βουνά, τα ποτάμια, την καλλιεργήσιμη γη αλλά και το θαλάσσιο περιβάλλον. Και αυτό δεν αφορά μόνο την τοποθέτηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων ΑΠΕ στη θάλασσα ή την εντατικοποίηση της τουριστικής βιομηχανίας στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές, με τις αντίστοιχες επιπτώσεις στη διαχείριση των φυσικών πόρων, εις βάρος των ανθρώπινων κοινοτήτων. Μεθοδεύουν επίσης, την κατάληψη 240 χιλιάδων στρεμμάτων της επιφάνειας της θάλασσας, σε όλη την ελληνική γεωγραφία, με σκοπό να τοποθετήσουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιεργειών. Κάτι τέτοιο θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, όπως καταγγέλλουν κοινωνικοί φορείς και συλλογικότητες που ήδη έχουν αναλάβει δράση, ενημερώνοντας τις τοπικές κοινωνίες και καλώντας σε συντονισμό για την αντιμετώπιση και την ακύρωση των παραπάνω σχεδίων. Μια από αυτές τις περιοχές είναι ο Ευβοϊκός Κόλπος, όπου συνολικά, οι στρατηγικές μελέτες περιβαλλοντικών 
επιπτώσεων από την πλευρά της Εύβοιας και της Φθιώτιδας, προβλέπουν την αύξηση της συνολικής έκτασης των βιομηχανικών ζωνών ιχθυοκαλλιέργειας, από 1.437 στρέμματα που είναι σήμερα, σε 33.380. Το θέμα αυτό έχει συσπειρώσει καλλιεργητές, κατοίκους της περιοχής που βλέπουν το φυσικό περιβάλλον στην Εύβοια να υποβαθμίζεται συνεχώς από τη βιομηχανία, τις βιομηχανικές ΑΠΕ, τις πυρκαγιές, με στόχο να μπει τέλος στην αρπαγή και την καταστροφή της φύσης. Μάλιστα, θα αποτελέσει μία από τις θεματικές των συζητήσεων, το Σάββατο 28/9 στις 19.00, στο πλαίσιο της 11ης Πανευβοϊκής γιορτής οικολογικής γεωργίας και χειροτεχνίας, που αρχίζει στις 27/9 στη Χαλκίδα.
Ακολουθεί το κάλεσμα σε δράση από τις συλλογικότητες της Εύβοιας.
ΘΕΜΑ:ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΥΒΟΪΚΟ (ΠΟΑΥ ΕΥΒΟΙΑΣ) – ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Σας ενημερώνουμε ότι από το 2011 είναι σε εξέλιξη η διαδικασία θεσμοθέτησης 240.000 στρ. βιομηχανικών ζωνών ιχθυοκαλλιέργειας σε όλη τη χώρα, από 9.800 στρ. που είναι σήμερα. Ειδικά για τον Ευβοϊκό κόλπο συντάχτηκε Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που προτείνει την κατάληψη 22.700 θαλάσσιων στρεμμάτων, από 967 στρ. που είναι σήμερα, με ιχθυοκαλλιέργειες από το Μαρμάρι μέχρι τους Ωρεούς σε 15 ζώνες ανάπτυξης. Επίσης, είναι σε εξέλιξη άλλη μία ΣΜΠΕ, από τη μεριά της Φθιώτιδας, 10.680 στρ. από 470 που είναι σήμερα. Ενώ το αρχικό σχέδιο προεδρικού διατάγματος, κατά συνέπεια και η ΣΜΠΕ, για τον Ευβοϊκό είχε εν μέρει απορριφτεί το 2021 από το Ε τμήμα του ΣτΕ (ΠΕ-ΣτΕ-211-2021) εξαιτίας ελλείψεων και παραλείψεων που αφορούν την προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000 με κωδικό GR 2420016 στο Ν. Ευβοϊκό, όπως και η επανεξέταση των επιπτώσεων σε περιοχές που υπάρχουν λιβάδια Ποσειδωνίας (παράρτημα 1 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ με κωδικό 1120), επανήλθε τώρα, σχεδιάζοντας μια τόσο μεγάλη επιβάρυνση για την αγαπημένη μας θάλασσα.
Δυστυχώς, η μελέτη αυτή πέρασε απαρατήρητη στην κοινή γνώμη των τοπικών κοινωνιών της Εύβοιας και επικυρώθηκε το 2023 από το ΣΤΕ, χωρίς ουσιαστικές αλλαγές στο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος. Απομένει τώρα να υπογραφεί από τους υφυπουργούς Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης και από την πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η ενδεχόμενη ανάπτυξη τεράστιων βιομηχανικών εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας σε ένα κλειστό κόλπο, όπως ο Ευβοϊκός, που ήδη επιβαρύνεται σημειακά με βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους όπως:
- Η εντατική εκτροφή ψαριών σε κλωβούς προκαλεί ρύπανση από τα περιττώματά τους, από τα χημικά καθαρισμού των διχτυών και την περίσσια των τροφών που διαφεύγουν. Τα απόβλητα μόνο από την επέκταση στις περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης ιχθοκαλλιέργειας (ΠΟΑΥ) Ευβοϊκού, από 10.000 τόνους ανά ημέρα που είναι σήμερα, θα αυξηθούν σε 90.000 τόνους.
- Ο ευτροφισμός (έλλειψη οξυγόνου}, λόγω βιοσυσώρευσης και η μετατροπή του βυθού σε νεκρή ζώνη, γεμάτη λάσπη, είναι εικόνες που έχουμε και κάτω από τους κλωβούς. Επίσης, εκεί παρατηρούμε διάφορα επικίνδυνα απόβλητα, όπως προϊόντα πολυστυρενίου (πλαστικά), ελαστικά αυτοκινήτων, δίχτυα κ.ά.
- Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού ψαριών μέσα στους κλωβούς ευνοεί την ανάπτυξη ασθενειών και παρασίτων, με αποτέλεσμα την αναγκαία χρήση αντιβιοτικών και παρασιτοκτόνων.
- Η χρήση αντιβιοτικών επιβαρύνει επίσης το θαλάσσιο περιβάλλον.
- Ευρωπαϊκές οδηγίες και η ελληνική νομοθεσία απαγορεύουν την ίδρυση ιχθυοκαλλιεργειών σε περιοχές με λιβάδια Ποσειδωνίας (φυκιάδες) – είδος αυστηρά προστατευόμενο και κρίσιμο για την υγεία των θαλάσσιων οικοσυστήματος αλλά και την προστασία του κλίματος – διότι είναι αποδεδειγμένο ότι προκαλούν την καταστροφή τους. Ένα τ.μ. Ποσειδωνίας θέλει 100 χρόνια για να δημιουργηθεί.
- Ο υβριδισμός που παρατηρείται γύρω από τα ιχθυοτροφεία μειώνει το γενετική ποικιλότητα των αυτοχθόνων πληθυσμών ψαριών (φαινόμενο γενετικής επιμόλυνσης).
- Το 20% της τροφής των βιομηχανικών ψαριών, διαφεύγει στη θάλασσα με αποτέλεσμα να τρέφει (επιμολύνει) τα άγρια ψάρια που τρώμε εμείς (τα ιχθυέλαια και ιχθυάλευρα εμπεριέχουν επικίνδυνα για την υγεία αντιοξειδωτικά, όπως BHT – BHA – EDTA)
- Ιδιωτικοποιείται ένα κοινό αγαθό όπως είναι οι ακτές/παραλίες -όπου θα λειτουργούν οι μονάδες αυτές – και δεν θα επιτρέπονται άλλες χρήσεις, όπως μπάνιο ή αναψυχή.
- Η ευρύτερη παράκτια ζώνη θα δεσμευθεί πολεοδομικά για σχετικές με την ιχθυοκαλλιέργεια δραστηριότητες, αποκλείοντας τις υπόλοιπες, π.χ τουρισμό, αναψυχή, παραδοσιακή αλιεία κ.α..
- Η ιχθυοκαλλιέργεια από μόνη της συντελεί στην μείωση της άγριας πανίδας καθότι το 30% της παγκόσμιας αλιείας χρησιμοποιείται για τροφή των εκτρεφόμενων ψαριών σε μορφή ιχθυάλευρων και ιχθυελαίων (στοιχεία από την ΕΛΛΟΠ Ιχθυοκαλλιεργειών). Η αλιεία για ιχθυοτροφή, η οποία πραγματοποιείται και σε αναπτυσσόμενες χώρες, στερεί τις φτωχές κοινότητες των ανθρώπων από την πρόσβαση στην πολύτιμη πηγή πρωτεϊνών του ψαριού.
Στις επιχειρήσεις αυτές εμπλέκονται απρόσωπα lobby, ισχυρά funds, διάφοροι χρηματιστηριακοί κολοσσοί που «πιέζουν» την κυβέρνηση και εκτοπίζουν την τοπική κοινωνία, ενώ παράλληλα, προκειμένου να επικρατήσουν στην περιοχή, συχνά ρίχνουν τις τιμές στην αγορά ψαριών εις βάρος των μικρών ιχθυοπαραγωγών, προκειμένου να τους πλήξουν οικονομικά (5 μεγάλες εταιρίες ελέγχουν το 57% της πανελλαδικής παραγωγής βιομηχανικού ψαριού). Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τους ανεπαρκείς μηχανισμούς ελέγχου και εφαρμογής των νόμων όπως καταγγέλλει η ΜΚΟ-Αρχιπέλαγος, αποτελούν μία τεράστια απειλή για τον Ευβοϊκό Κόλπο και τους παράκτιους κατοίκους του.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια νέα απειλή για την Εύβοια, που έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές και την εξάπλωση βιομηχανικών αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί μας. Η εγκατάσταση μιας ακόμη βιομηχανίας, αυτή τη φορά στον Ευβοϊκό, θα δώσει το τελικό χτύπημα στην Εύβοια που ζούμε και αγαπάμε. Νομίζουμε ότι το θέμα επείγει να συζητηθεί από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (αλιέων, τοπικών συλλόγων, κατοίκων της παράκτιας ζώνης, παραθεριστών, τουριστικών επιχειρήσεων κ.α.)
Καλούμε την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να αντιδράσει άμεσα.
Καλούμε τους Δήμους Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου-Λίμνης- Αγίας Άννας, Διρφύων-Μεσσαπίων, Κύμης-Αλιβερίου και Καρύστου να πάρουν αποφάσεις και θέσεις.
Καλούμε τις παρατάξεις, τους περιφερειακούς και τους δημοτικούς συμβούλους, τους αλιείς, τους συλλόγους, τις συλλογικότητες των σχετιζόμενων περιφερειών, τις οργανώσεις και τον κάθε πολίτη, να δράσει.
Ο επικείμενος κίνδυνος αφορά στην τροφή μας, στον τουρισμό, στην αλιεία, στο κολύμπι και τελικά στην ποιότητα της ζωής μας.
Ειδικότερα θέματα που προτείνουμε να μπουν σε συζήτηση:
– Η ανάγκη θεσμοθέτησης και ολοκλήρωσης του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στην Ελλάδα, όπως έχουν ζητήσει η ΚΕΔΕ και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις, προτού προχωρήσουν επιμέρους σχέδια δέσμευσης ακτών και θαλασσών όπως η ΠΟΑΥ Ευβοϊκού.
– Οι συνέπειες της εξάπλωσης των ιχθυοτροφείων στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στην οικονομία.
– Η νομική αντιμετώπιση ενδεχόμενης θεσμοθέτησης ΠΟΑΥ στον Ευβοϊκό. Η άμεση αναστολή κάθε διαδικασίας θεσμοθέτησης ΠΟΑΥ στον Ευβοϊκό
– Η υποθαλάσσια έρευνα για να εντοπιστούν λιβάδια Ποσειδωνίας και χαρτογράφηση.
– Η άσκηση πολιτικής πίεσης (κατά το παράδειγμα των Δήμων Ξηρόμερου και Πόρου)
Να σταματήσει η αλίευση με μηχανότρατες στον Ευβοϊκό κόλπο και κάθε είδους υπεραλίευση.
Να σταματήσει η ΛΑΡΚΟ την εναπόθεση τοξικών – επεξεργασμένων μεταλλευμάτων στον Β. Ευβοϊκό.
Να προστατευτεί η περιοχή NATURA του Ν. Ευβοϊκού και τα απειλούμενα είδη – Φαλακροκόρακας – Μίχος – Αιγαιόγλαρος.
Να αποσύρει η περιφέρεια Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας τη συμμετοχή της στις ΣΜΠΕ Β. και Ν. Ευβοϊκού με την εταιρία ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ
Ο Ευβοϊκός κινδυνεύει να υποβαθμιστεί κι άλλο. Να μην αφήσουμε ο Ευβοϊκός να έχει την ίδια τύχη με τη στεριά της Εύβοιας (πυρκαγιές στη Βόρεια, ανεμογεννήτριες στη Νότια, εξορύξεις!).
Καλούμε τους πολίτες, όλους τους Δήμους της Εύβοιας και τους φορείς σε εγρήγορση και άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος προτού είναι αργά.
Η Συντονιστική Ομάδα Συλλόγων και Φορέων για την προστασία του Ευβοϊκού
Σύλλογος ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ
Ομάδα Πολιτών για Την Διάσωση του υγροβιότοπου του Κολοβρέχτη
Περιβαλλοντικός Σύλλογος Αλιβερίου
Σύλλογος Προστασίας του Περιβάλλοντος της Νότιας Καρυστίας (Σ.Π.ΠΕ.Ν.Κ)
Σύλλογος Μάκιστος Λίμνης
Σύλλογος Αγ. Ιωάννη Θεολόγου ΟΑΜΑΕΣ Δήμου Λοκρών
