Μετά το Βελιγράδι, Νόβι Σαντ, Κραγκούγιεβατς ήταν η σειρά της Νις να υποδεχτεί τα κύματα φοιτητών στη Σερβία, ακριβώς τέσσερις μήνες από την κατάρρευση ενός στεγάστρου στο σιδηροδρομικό σταθμό Novi Sad που προκάλεσε τον θάνατο 15 ατόμων και πυροδότησε λαϊκή οργή με αίτημα τη λογοδοσία για το έγκλημα. Φοιτητές έφτασαν στη νότια πόλη της Σερβίας από όλη τη χώρα σε μία συνεχιζόμενη διαμαρτυρία, χιλιάδων ανθρώπων, κατέθεσαν το “Διάταγμα των Φοιτητών” και ανανέωσαν το ραντεβού για το Βελιγράδι στις 15 Μαρτίου.
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην τρίτη πόλη της χώρας, για έναν αποκλεισμό – διαμαρτυρίας 18 ωρών. Το βράδυ της Παρασκευής φοιτητές από άλλα μέρη της Σερβίας έφτασαν με τα πόδια στο Νις, με χιλιάδες πολίτες να είναι στους δρόμους για να τους αποδεχτούν. Όπως δήλωσαν κατά μήκος της διαδρομής άνθρωποι τους πρόσφεραν φαγητά, μπισκότα, πίτες και νερό. “Σε κάθε μέρος που περάσαμε, οι άνθρωποι μας χαιρέτησαν με ανοιχτές αγκάλες” δήλωσε ο Kosta, φοιτητής της Μηχανολογίας του Βελιγραδίου, ο οποίος συμμετείχε στη πορεία.
Mass protest in Niš, Serbia! 🔥
Young people are taking a stand—no more corruption, no more silence! Time for real change! pic.twitter.com/PyuIC18njI
— Global Dissident (@GlobalDiss) March 1, 2025
“Απόλυτη μαγεία”, “ελευθερία”, “ένοιωθα και έβλεπα παντού αγάπη”, “ο ένας φρόντιζε τον άλλο” ήταν κάποια από τα συναισθήματα που μοιράστηκαν οι χιλιάδες παρευρισκόμενοι. Το Σάββατο ήταν η ημέρα της Νις να φιλοξενήσει τη διαμαρτυρία όλης της Σερβίας και ονομάστηκε “Studentski edikt“ (Διάταγμα Φοιτητών). Η διαμαρτυρία ξεκίνησε το πρωί στις 9 το πρωί, όταν φοιτητές και πολίτες συγκεντρώθηκαν συμβολικά σε τέσσερα σημεία της πόλης και στις 11 ξεκίνησε η πορεία προς στην πλατεία Trga kralja Milana. Με σύνθημα „Srbija je ustala“ (η Σερβία ξεσηκώθηκε) τα τέσσερα ποτάμια κόσμου συνέκλιναν στην κεντρική πλατεία όπου ακριβώς στις 11.52 – ώρα του τραγικού δυστυχήματος στο Νόβι Σαντ κρατήθηκαν 15 λεπτά σιωπής, προς τιμήν των 15 νεκρών. Αμέσως μετά η πόλη γέμισε με συνθήματα και διαμαρτυρίες, ενώ είχε υπάρξει και ειδική μέριμνα για τους μουσουλμάνους φοιτητές και πολίτες που είχαν έρθει από το Νόβι Πάζαρ ώστε να τους παρασχεθεί δείπνο, καθώς άρχιζε το ραμαζάνι.
Μεταξύ των συμμετεχόντων στη διαμαρτυρία ήταν και οι οικογένειες των ανθρακωρύχων που σκοτώθηκαν στο ατύχημα στο ορυχείο “Soko” στο Sokobanja την 1η Απριλίου 2022.
Τα μέλη των οικογένειών τους έφεραν πανό που έγραφαν “τα παιδιά των ανθρακωρύχων έχουν το δικαίωμα στη δικαιοσύνη”, “οι ανθρακωρύχοι έδωσαν τη ζωή τους, οι οικογένειες αξίζουν δικαιοσύνη”, “μεθάνιο αντί για οξυγόνο, ας μην ξεχνάμε τα θύματα των ορυχείων”.
Καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, οι διοργανωτές εξασφάλισαν ότι μια λωρίδα στην κεντρική οδό θα ήταν ανοικτή για ασθενοφόρα.
Στη διαμαρτυρία στη Νις συμμετείχε μεγάλος αριθμός πολιτών από όλη τη Σερβία και το απόγευμα, μια πορεία μοτοσικλετιστών – “biker blockers” – παρέλασαν στο κέντρο της πόλης, των οποίων οι μοτοσικλέτες έφεραν για την ημέρα ειδικά την ανεπίσημη ταμπέλα: “NI – Pumpaj” για να υποδεχτούν τους φοιτητές.
Το ημερήσιο πρόγραμμα διαμαρτυρίας περιελάμβανε τη δράση “Σύνταγμα” από τις 13:00 έως τις 14:30, το Tympani “στις 16:00 και το πιο σημαντικό από από τις 17:52 έως τις 20:00, εξελίχθηκε η πιο σημαντική από τις δράσεις με ομιλίες φοιτητών, παρουσιάστηκε το “Διάταγμα των Φοιτητών” και ακολούθησαν χορωδία και θεατρικά δρώμενα. Μετά από αυτό, από τις 21:00 έως τις 21:45, εμφανίστηκε το συγκρότημα “Bunt” και στις 23:52 η δεύτερη απόδοση τιμής στο θύματα της τραγωδίας στο ΝόβιΣαντ. Το τέλος της διαμαρτυρίας σχεδιάστηκε για 3 ώρες μετά τα μεσάνυχτα.
Το “Διάταγμα των Φοιτητών”
Η καθηγήτρια ιστορίας Irena Ljubomirović, από τη Φιλοσοφία της Φιλοσοφίας στο Niš, εξήγησε ότι το όνομα της διαμαρτυρίας “Edikt Student” έχει συμβολική σημασία με το Milan Edikt (Διάταγμα Μεδιολάνων), του 313. Η ίδια πιστεύει το “Διάταγμα των Φοιτητών” θα μπορούσε να είναι μια έκκληση για κοινωνικές αλλαγές και την καταπολέμηση της διαφθοράς και των ανιδιοτελών ενεργειών που σηματοδοτούν την εξουσία τα τελευταία 12 χρόνια.
Εν συντομία το “Διάταγμα των Φοιτητών” προβλέπει ότι:
Η ελευθερία είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα και αδιαχώριστη από την αξιοπρέπεια.
Η δικαιοσύνη είναι το θεμέλιο κάθε κοινωνίας και η ισότητα των δικαιωμάτων πρέπει να είναι πραγματικότητα για κάθε πολίτη της Σερβίας.
Η Σερβία είναι για το κοινό καλό όλων των πολιτών της, ο νόμος είναι η ανώτατη αρχή, τα θεσμικά όργανα πρέπει να εξυπηρετούν τους ανθρώπους.
Οι νέοι έχουν δείξει ότι δεν είναι μόνο κληρονόμοι της Σερβίας, αλλά υπερασπιστές του συντάγματός της. Υποστηρίζουμε ένα κράτος όπου ο νόμος είναι η ανώτατη εξουσία και όπου το πολιτικό γραφείο σημαίνει υπηρεσία προς τους πολίτες, όχι προνόμιο.
Μια Σερβία όπου οι ειδικοί δεν υποτιμούνται και όπου η γνώση αποτιμάται περισσότερο από την υπακοή, όπου οι νέοι βλέπουν ελπίδα στη χώρα τους. Αποδείξαμε ότι η Σερβία δεν είναι μια συλλογή από διαιρεμένα συμφέροντα, αλλά μια κοινότητα πολιτών που μοιράζονται ένα όραμα για το μέλλον.
Αυτή η αλληλεγγύη, μέχρι τώρα άγνωστη στα συστήματα που βασίζονται στη διαφωνία, γίνεται ο όρκος και η δύναμή μας, την οποία θα υπερασπιστούμε και θα καλλιεργήσουμε.
Αφήστε αυτό το διάταγμα να είναι η υποχρέωσή μας, η υπόσχεσή μας ο ένας στον άλλο – ότι θα οικοδομήσουμε ένα κράτος που θα ανήκει σε όλους.
Σήμερα το μεσημέρι στη Νις έφτασαν σε πομπή τα ταξί από το Βελιγράδι που πήγαν στο νότο της Σερβίας για να μεταφέρουν πίσω (δωρεάν) τους φοιτητές που πήγαν στην πόλη με τα πόδια για να διαδηλώσουν. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και με την πορεία των φοιτητών στο Νόβι Σαντ και το Κραγκούγιεβατς
Taksisti iz Beograda stigli u Niš, kako bi vratili nazad studente koji su pešačili na protest “Studentski edikt”. pic.twitter.com/xPVLi6Xn8a
— Insajder TV (@Insajder_net) March 2, 2025
Το επόμενο ραντεβού των φοιτητών και των πολιτών της Σερβίας είναι στις 15 Μαρτίου στο Βελιγράδι.
Μαρίνα Γ. Μεϊντάνη
ΣΕΡΒΙΑ Κραγκούγιεβατς. Δεκάδες χιλιάδες στη διαμαρτυρία ενάντια στη διαφθορά και τον νεποτισμό
ΣΕΡΒΙΑ Σήμερα είμαστε όλοι φοιτητές στο Νόβι Σαντ – Ο όρκος των φοιτητών
